Архив меток: Рухани Жаңғыру

КӨКПАР-ҰЛТТЫҚ ОЙЫН

Көкпар — ұлттық ат спорты ойындарының бірі. Ойын атауының шығу тегіне байланысты бірнеше нұсқалар бар: «көк бөрі» немесе «көк бөрте». Тағы бір нұсқасында «көкпар» сөзіндегі «пар» бөлшегі паршалау, пәрелеу деген сөздерден шыққандығы айтылады. Көкпар тарту ойындары тек қазақта емес, Орталық Азия елдерінің кейбір елдері: ауған, қырғыз, өзбек, тәжік сияқты өзге де халықтарында бар. Дәстүрлі қазақ қоғамында көкпарға жасқа толған серкенің ...

Читать далее »

«ЖАРЫСҚАЗАН» ҒҰРПЫ

Баласынан сүйген немересінен асқан қуаныш, бақытты білмейтін ене келінінің бойына бала біткенін байқағаннан-ақ асты-үстіне түсіп, барынша жағдай жасап, күтуге тырысады. Сәбидің дүниеге келгенін асыға күткен енесі келінін толғақ қыса бастағанда жарысқазан ғұрпын атқарады. Келінінің бала көтергенін сезген ененің кеудесін қуаныш кернеп, көрші-қолаң, ауыл-аймақ, ет жақындарын жиып, құрсақ тойын жасаған. Құрсақ тойына келген әр әйел шашуын ала келіп, келінге ақ тілектерін ...

Читать далее »

БАЛАНЫ ЕҢБЕККЕ БАУЛУ «ҚОЗЫ ЖАСЫНАН» БАСТАЛҒАН ЕДІ

Қазақ халқының бұрынғы кездегі бала тәрбиесі өте жүйелі болған еді. Бала 6-7 жасқа дейін емін-еркін ойын ойнап, әбден еркелейді. Бұл кезде оның бетінен қағуға ешкімнің құқы жоқ. Тек сүндетке отырғызған соң «мұсылман болдың, үлкен азамат атандың», — деп бірте-бірте ересек өмірге үйретеді. Оқуға, өнерге, шешендікке бейімін аңдайды. 10 жасқа толғанда оған жекелеп қозы бақтырады. Бір сөзбен айтқанда, оны алдын ала ...

Читать далее »

ҚҰЛАҚ СЫРҒАЛЫҒЫН ТЕСУ ҒҰРПЫ

Құлaқ тecу әpбip қыз бaлa үшiн epeкшe cәттepдiң бipi caнaлaды. Ceбeбi құлaққa түpлi әдeмi әшeкeй бұйымдapын тaғып, cыpғaлым aтaнaды. Қыз бaлacы – өмipдiң әceм, бaғa жeтпec гүлi. Coл гүлдiң әpқaйcыcын oдaн әpмeн көpiктeндipудe әшeкeй бұйымдapының, coның iшiндe cыpғaның pөлi зop. 7-9 жac apaлығындa кiшкeнтaй xaншaйымдapдың құлaғын тecу pәciмi opындaлaды. Көбiнe құлaқты бaлиғaт жacы – 9-ғa тoлғaндa тeceдi. Apудың aнacы, әжeci ...

Читать далее »

БЕСІК ЖЫРЫ ЕРМЕК ҮШІН АЙТЫЛМАЙДЫ

Бесік жыры- сәби жүрегіне алғашқы рухани нәр беретін бірден-бір жыр. Бесік жыры бесікке бөленген баланы тыныштандыру мақсатында айтылады. Үлкендердің әлдилеген бөпесіне зор махаббатын, сүйіспеншілігін жеткізетін бесік жыры әр түрлі аттармен белгілі. Олар: «Бесік жыры», «Бөпем-ай», «Әлди, бөпем», «Дуай-дуай», т. б. Б.Уахатов бесік жырын ананың ішкі монологы деп сипаттайды. Негізінде, бесік жырын орындаушы сәби жүрегіне ең жақын адам-оның анасы. Шешесі бесікте ...

Читать далее »

СҮНДЕТ ТОЙ РӘСІМІ

Қoл жaйыңдap xaлaйық, сүндeткe apнaп, Құдaй құлы Мұxaммeд Үмбeткe apнaп. Қыpық пapыздың бipeуi oсы дeйдi, Ислaмдa aтқapap мiндeткe apнaп. Aйың жapық, күндepiң aшық бoлсын, Пәлe-жaлa Қыpық кeз қaшық бoлсын. Жүpeгiнe Aллaдaн нұp құйылып, Өмipiнe жeтeтiн нәсiп бoлсын! Сүндeткe oтыpу – мұсылмaн бoлу. Қaзaқтa сәбилepгe apнaлғaн дәстүpлep мeн ғұpыптap өтe көп. Бaлa туылғaндaғы eң тaнымaл әpi үлкeн тoй – шiлдexaнa. Oдaн ...

Читать далее »

ПАНДЕМИЯНЫҢ ҚОҒАМДЫҚ САНАҒА ӘСЕРІ

Қазақстандық саясаттанушылар Instagram әлеуметтік желісінің тікелей эфирде өткен «Азаматтық алаң» пікірталас алаңының онлайн-отырысы барысында пандемияның қоғамдық санаға әсерін талқылады. «Азаматтық алаң» пікірталас алаңы мүшелерінің Instagram-аккаунттарында Өркен Кенжебек пен Якова Федоров тікелей эфир өткізді. Эфир қонақтарының қатарында белгілі саясаттанулар Саясат Нұрбек пен Ерлан Саиров болды. Диалог барысында Еуразиялық интеграция институтының директоры Ерлан Саиров жұқпалы ауруларға қарсы күреске тасталған пандемия мен оған ...

Читать далее »

«QAZAQTANÝ» РЕСПУБЛИКАЛЫҚ ҒЫЛЫМИ ЖУРНАЛЫ ШЕТЕЛГЕ ТАРАЙДЫ

Мұхтар Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік университетінің республика және шет елдерге тарайтын мерзімді баспасөз ретінде «QAZAQTANÝ» республикалық ғылыми журналының редакциясы өзекті зерттеулеріңіздің нәтижелерін ғылыми басылымның 2020 жылдың маусым айында шығатын келесі VІ нөмеріне жариялауға шақырды. «Құрметті педагог-ғалымдар, жас ғалымдар, ғылыми-зерттеу орталықтары мен институттардың мамандары, білім, мәдениет және спорт басқармасының өкілдері 2020 жылы маусым айының соңында Республикалық ғылыми журналының жарыққа шығатын ...

Читать далее »

АМАНДАС, ЗАМАНДАС!

«Сәлем – сөздің анасы» дейді біздің қазақ. Үлкенге сәлем беріп, алғысын алу – қазақ салт-дәстүрінің ең озық түрі. Сәлемі түзу балаға үлкендер «Көсегең көгерсін, жүз жаса, бақытты бол» деп алғыс айтқан. Дұрыс амандаспаса, «үлкенді сыйлай білмейді, көргенсіздің баласы» деп ата-анасын кінәлаған. Осылай баласына қарап, ата-анасына баға берген. «Атаңа сәлем бер», «Әжеңмен амандас», «Оң қолыңды беріп амандас» деп жастайынан үйреткен. Құран ...

Читать далее »

ҚҰНАНБАЙДЫҢ МӨРІ

Бірер жыл бұрын Семейдегі Абай музейінде Құнанбай мөрінің бедерлемесі көпшілікке таныстырылған еді. Музей қызметкерлері оны Омбы мұрағаттарынан тапқанын айтты. Құнанбайдың қоғамдағы қызметі мен билікте жүрген кезеңдерін зерттеп, қолда бар деректерге көз жүгіртсек, бұл мөрдің құндылығы жоғары екенін аңғарамыз. Себебі, сол заманда жазылған құжаттарды зерделеу арқылы аға сұлтанның айтар ойын, мінез-машығын, болмыс-бітімін, ел билеу әдісін жан-жақты тануға болады. Ендеше, Құнанбай мөрінің ...

Читать далее »